Rusya’da “Orlan-MKS” adlı yeni çok kullanılabilir skafandırın deneyimleri tamamlanmak üzere. Bu, iklim kontrolü sistemine sahip dünyada ilk skafandır. Tasarımına küçük değişiklikler yaptıktan sonra böyle skafandırı kullanarak Ay’da gezinmek olası.
İlk uzay skafandırları Sovyetler Birliğinde daha geçen yüzyılın 50’li yıllarında yapıldı. Uzaya ilk hareket eden köpekler için meydana getirilmişlerdi. 1960’ta Sovyet tasarımcıları Yuriy Gagarin için skafandır yaptılar. Skafandır, SK-1 adlandırılmıştı. Aslına bakılırsa, bu acil durumlarda özerk yaşam destek sistemiyle donatılan koruyucu giysiydi.
1964’te Sovyet yönetimi insanın uzay boşluğuna çıkış gibi yeni sansasyonel deneyim hakkında karar aldı. Ödevin yerine getirilmesi için prensip açısından yeni giysiye ihtiyaç vardı. Uzay gezilerinde kullanılacak skafandırın birkaç ödevi yerine getirmesi gerekiyordu: aşırı ısınma ve soğunma, güneş radyasyonunun sonucu körlük, meteorit maddeye karşı korumak. Fakat en önemlisi, kozmonot böyle giysi içinde serbestçe hareket etmeli ve gereken çalışmayı yapmalıydı.
“Berkut” işte böyle skafandır oldu. Mart 1965’te Sovyet kozmonotu Aleksey Leonov böyle skafandır kullanarak dünyada ilk kez açık boşluğa çıktı. “Berkut”, alüminyumla kaplı birkaç plastik zar tabakasından oluşan bir nevi “termos” idi. Arka çantasında yaşam destek sistemi bulunuyordu: havalandırma sistemi ile oksijenli iki birer litrelik tüp.
“Berkut” skafandırının yaşam destek sistemi uzay boşluğunda 45 dakika kalmayı öngörüyordu. Leonov’un çıkışından sonra daha sürekli uzay gezintilerinin yapılması hakkında sorun ortaya çıktı. Kozmonotun gemi dışında 2.5 saat kalmasını öngören yeni skafandıra gerek duyuldu. Yeni programa “Yastreb” adı verildi. Böyle giysilerde Sovyet kozmonotları 1969’da bir uzay gemisinden öbürüne geçiyorlardı.
1964’te Sovyet yönetimi insanın uzay boşluğuna çıkış gibi yeni sansasyonel deneyim hakkında karar aldı. Ödevin yerine getirilmesi için prensip açısından yeni giysiye ihtiyaç vardı. Uzay gezilerinde kullanılacak skafandırın birkaç ödevi yerine getirmesi gerekiyordu: aşırı ısınma ve soğunma, güneş radyasyonunun sonucu körlük, meteorit maddeye karşı korumak. Fakat en önemlisi, kozmonot böyle giysi içinde serbestçe hareket etmeli ve gereken çalışmayı yapmalıydı.
“Berkut” işte böyle skafandır oldu. Mart 1965’te Sovyet kozmonotu Aleksey Leonov böyle skafandır kullanarak dünyada ilk kez açık boşluğa çıktı. “Berkut”, alüminyumla kaplı birkaç plastik zar tabakasından oluşan bir nevi “termos” idi. Arka çantasında yaşam destek sistemi bulunuyordu: havalandırma sistemi ile oksijenli iki birer litrelik tüp.
“Berkut” skafandırının yaşam destek sistemi uzay boşluğunda 45 dakika kalmayı öngörüyordu. Leonov’un çıkışından sonra daha sürekli uzay gezintilerinin yapılması hakkında sorun ortaya çıktı. Kozmonotun gemi dışında 2.5 saat kalmasını öngören yeni skafandıra gerek duyuldu. Yeni programa “Yastreb” adı verildi. Böyle giysilerde Sovyet kozmonotları 1969’da bir uzay gemisinden öbürüne geçiyorlardı.
Skafandırın üçüncü türü ise insanın Ay’a iniş yapmasında kullanılacaktı. Yeni giysi insanın Ay’da 10 saat boyunca kalmasını öngörüyordu. Fakat Sovyetler Birliğindeki Ay programı kapandı. Geliştirme ise yörüngede kullanılacak “Orlan” skafandırının prototipi oldu.
1977 itibariyle “Orlan” Sovyet ve Rusya kozmonotlarının yörüngede çalıştıkları biricik skafandır kalıyor. Aradan geçen zaman içinde birkaç modifikasyonu yapıldı. En yenisi ise “Orlan-MKS”. Bu otomatik ısı kontrol sistemiyle donatılan dünyada ilk skafandır. Uzay boşluğunda çalışan kozmonotun beden ısısının artması ve karbondioksidin yükselmesi halinde sistem, skafandır içindeki ısı derecesini kendi düşürüyor. Gerekirse, tersine arttırabiliyor. Yeni malzemenin kullanılması halinde skafandırın yürürlük süresi 1.5 kat artabilecek. Ağırsızlık koşullarında bulunmak için öngörülen paçaları ayırarak yerine menteşeli özel ayakkabılarla Ay paçalarının takılması halinde “Orlan-MKS” giysisinde Ay’a iniş yapması olası. Üç yeni skafandır Uluslararası Uzay İstasyonuna seneye yollanacak.
1977 itibariyle “Orlan” Sovyet ve Rusya kozmonotlarının yörüngede çalıştıkları biricik skafandır kalıyor. Aradan geçen zaman içinde birkaç modifikasyonu yapıldı. En yenisi ise “Orlan-MKS”. Bu otomatik ısı kontrol sistemiyle donatılan dünyada ilk skafandır. Uzay boşluğunda çalışan kozmonotun beden ısısının artması ve karbondioksidin yükselmesi halinde sistem, skafandır içindeki ısı derecesini kendi düşürüyor. Gerekirse, tersine arttırabiliyor. Yeni malzemenin kullanılması halinde skafandırın yürürlük süresi 1.5 kat artabilecek. Ağırsızlık koşullarında bulunmak için öngörülen paçaları ayırarak yerine menteşeli özel ayakkabılarla Ay paçalarının takılması halinde “Orlan-MKS” giysisinde Ay’a iniş yapması olası. Üç yeni skafandır Uluslararası Uzay İstasyonuna seneye yollanacak.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder