MARS’ TA YENİ BİR DENEYİMİN YAPILMASI PLANLANIYOR

Mars gezegenindeki serde bitki tohumlarının yetiştirilmesiyle ilgili ilk deneyimin gerçekleştirilmesi planlanıyor. Küçük saydam bir küb, yeni Mars aygıtının dış yüzeyine kenetlenecek.

Aygıt 2020 yılının ortalarında uzaya fırlatılacak ve 2021 yılının başlarında Kırmızı gezegene iniş yapacak. Bilim adamları, bu araştırmanın Mars’ın benimsenmesine ilişkin programların hazırlanmasında faydalı olacağına bel bağlıyor.
Gündüzleri yaz döneminde Mars’ın ekvatorunda toprak ısısı artı 20 dereceye çıkıyor. Tohumları doğrudan açık bir toprağa ekerek şeffaf naylonla örtmek çok cazip olurdu. Yerden getirilen suyla sulamak mümkün olabilirdi. Fakat bitki gece vaktinde donmazsa yine de mahvolacak. Gezegenin atmosferi oksijenin tamamen yok olduğu sırada yalnız karbondioksitten oluşuyor. Oksijen ise bitkilere çok gerek. Üstelik buradaki basınç Yerdekinden 160 kat daha düşük.

Bu nedenle sera tamamen sımsıkı kapatılıyor. Deneyim ise şu şekilde düzenleniyor. Yer havası, su ve 200 civarında arabidopsis tohumu küpte sımsıkı kapatılır. Bu ot titiz değil, bu yüzden bilim adamları tarafından çoktan kullanılıyor. Mars aygıtının gezegene iniş yapmasından sonra kübün ısıtılması çalıştırılır, tohumlara ise su verilir. 10-15 gün içinde filizler oluşacak. Bu dönem içinde aygıt sabit kalır. Zaman zaman filizleri çeken bilim adamları, gelişmelerini Yer’deki kontrol grubundakilerle kıyaslaştıracak. Yerçekiminin üçte birini bulan Mars çekiminin, ışık ve radyasyonun buna nasıl etki yapacağı çok ilgiçekicidir. Sırası gelmişken kaydetmek gerek ki, Mars’ın yüzeyindeki radyasyon düzeyi pek büyük olmayıp, Uluslararası Uzay İstasyonunun uçuş yaptığı Yer yörüngesindekine benziyor.

Diğer gezegenlerde yapılan biyolojik deneyimler, oraya pilotlu gemilerin gelecekte gerçekleştirecekleri uçuşlara hazırlıkların gerekli bir parçasıdır. Moskova Devlet Üniversitesinden biyolog ve toprak bilimcisi Yelena Vorobyöva anlatıyor.

Böyle deneyimlere gerek var. Laboratuarda hiç bir zaman, gezegen ortamındakine benzer faktörlerin mutlak kombinasyonunu asla meydana getiremiyeceğiz. Böyle bir imkan oluşuyorsa, gelecek uzay misyonları sırasında biyolojik deneylerin öngörülmesi şarttır.

Ot yerine, Mars’ın olası kolonizasyon perspektifi dikkate alınarak, ta baştan beri herhangi tarım bitkileri neden alınmaz ki? Yelena Vorobyöva bu tarım bitkilerinin olumsuz faktörlerin etkisine pek dayanıklı olmadığını anlatıyor. Ot ile deneyimin sonuçları ise bitkilerin başka çeşitlerine de kullanılabilecek.

Bitkilerle ilgili deneyleri tamamladıktan sonra sanal adı “Mars-2020” aygıtı başlıca misyonu olan yaşam izlerinin arayışına, ayrıca, başka cihazlarla Yere gönderilecek toprak örneklerini toplamaya başlayacak. “Mars-2020”nin temelini şimdiki aygıt “Kyuriositi”nin platformu oluşturacak. Cihazlardan oluşan içerik farklı olacak. NASA cihaz arttırmasını açtı. Rusya bilimadamları, suya tepki gösteren sertifikalı nötrön detektörünü teklif etti.